ریچارد استالمن

ریچارد متئو استالمن معروف به آر-ام-اس، یک آمریکایی طرفدار آزادی نرم‌افزار و برنامه‌نویس کامپیوتر است، که در ۱۶ مارس سال ۱۹۵۳ در منهتن نیویورک به دنیا آمد. اولین تجربه استالمن با کامپیوتر در مرکز علمی آی‌بی‌ام نیویورک بود. او به عنوان یک اعجوبه برنامه‌نویسی شناخته می‌شود و به همین دلیل و بخاطر کارهایی که در دنیای برنامه‌نویسی انجام داد به آر-ام-اس شهرت یافت. استالمن پیش‌قدم در استفاده از مفهوم کپی‌لفت است. او نویسندهٔ اصلی چندین مجوز کپی‌لفت، از جمله جی‌پی‌ال است، مجوزی که بیشترین استفاده را در بین مجوزهای نرم‌افزار آزاد دارد.

بعد از گذراندن دوره‌های رشته بیولوژی در یکی از آزمایشگاه‌ها، در ژوئن سال ۱۹۷۱ اولین سال تحصیل در دانشگاه هاروارد را گذراند. او دو ترم ریاضیات در دانشگاه هاروارد که سخت‌ترین دوره آموزشی در کل کشور آمریکاست را با موفقیت سپری کرد. ریچارد شیفته کامپیوتر بود و سرانجام با نتیجه‌ای درخشان در سال ۱۹۷۴ در رشته فیزیک از هاروارد فارغ التحصیل شد. در سال‌های بعد او در همین رشته از دانشگاه ام‌آی‌تی نیز فارغ التحصیل شد.

استالمن در سال ۱۹۸۳ تصمیم خود را برای ایجاد یک سیستم‌عامل کاملا آزاد مشابه یونیکس اعلام کرد. وی سپس اعلامیه گنو مبنی بر انگیزه ایجاد یک سیستم عامل آزاد به نام گنو بر مبنای یونیکس را در سال ۱۹۸۵ منتشر کرد. گنو یک کلمه بازگشتی است به این معنا که گنو یونیکس نیست. خیلی زود او بنیاد نرم‌افزارهای آزاد اف‌اس‌اف را بنیان نهاد. او برنامه‌نویسان آزاد را استخدام و ساختار سازمانی بنیاد نرم‌فزار آزاد را تشکیل داد.

در سال ۱۹۸۹  یک مکانیسم قانونی برای ویرایش و توزیع مجدد نرم‌افزارهای آزاد را به وجود آورد. به همین ترتیب تمامی نرم‌افزارهای لازم به جز کرنل یا هسته سیستم‌عامل آزاد، تهیه شدند. پیچیدگی ساختار و طراحی هسته سختی کار را چندین برابر کرده بود و همین امر باعث شد تا روند تولید هسته به کندی به پیش برود.

در دهه ۹۰ میلادی وقت بسیاری را برای دفاع از حرکت و جنبش آزادی نرم افزار گذاشت. از مشکلات حرفه‌ای در جامعه کاری ریچارد استالمن می‌توان به دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی که فرهنگ هکرها رو به نابودی رفت اشاره کرد. در این میان بسیاری از شرکت‌ها برای جلوگیری از استفاده نرم افزارها در سایر کامپیوترها از یک کد منبع استفاده کردند

با طراحی و برنامه‌نویسی برنامه‌های مورد نیاز تحت مجوز آزاد جی‌پی‌اِل انجام می‌گرفت و این موضوع باعث شد تا استالمن این امکان را به وجود آورد تا برنامه‌نویسان متعددی روی پروژه‌های مختلف کار کنند. در سال ۱۹۹۱ یک پروژه مستقل از پروژه گنو به تهیه کرنل لینوکس می‌پرداخت. به طور اتفاقی این پروژه با گنو هم‌زمان شد و امکان اجرای نرم‌افزارهای نوشته شده روی این هسته را فراهم می‌کرد. این باعث پیشرفت پروژه گنو شد. این دو پروژه با هم یک سیستم‌عامل را تشکیل می‌دادند (گنو + لینوکس = گنو/لینوکس) اما هم‌زمانی ارائه این هسته و پروژه باعث شد تا بسیاری به اشتباه آن را به صورت مختصر با نام لینوکس بشناسند و این کلمه در میان مردم عمومیت پیدا کرد. آقای استالمن آن را به نام گنو/لینوکس می‌خواند.

درباره ریچارد استالمن باید بگوییم که او واژه گنو/لینوکس را برای مفهومی خاص ارائه کرد. این مفهوم برای توزیع‌هایی که از مجموع هسته لینوکس و نرم افزارهای آزاد ایجاد شده است به کار برده می‌شد زیرا معنای نرم افزارهای آزاد تنها با به کار گیری لینوکس معنای خود را از دست می‌دهند. استالمن معتقد بود که تفکر اختصاصی مفهومی برای به اشتباه انداختن ذهن افراد جامعه است. ریچارد استالمن که توجه‌ها را به این موضوع جلب کرده بود، آگاهی زیاد و قابل توجهی را هم به جامعه منتقل می‌کرد.

سیستم عامل گنو/لینوکس که توسط او ساخته و طراحی شده بود نیز در رایانه بسیار استفاده می شد و در حال حاضر نیز در تعداد زیادی از فرشگاه‌ها به صورت پیش فرض بر روی دستگاه‌ها نصب می‌شود. البته در این میان بسیاری از از توزیع کنندگان تفکرات او را نادیده گرفتند و از نرم افزارهای غیر آزاد در آن استفاده کردند که باعث ایجاد تفکرات نا خوشایندی علیه آن شد. به همین دلیل بود که ریچارد استالمن در دهه ۹۰ میلادی وقت زیادی را صرف دفاع از آن کرد

استالمن را باید پیشگام حذف کپی رایت دانست و او صاحب تعداد بسیار زیادی از نرم افزارهای بدون کپی رایت است که تحت لیسانس جی‌ان‌یو در حال فعالیت هستند. جی‌پی‌ال مخفف عبارت جنرال پابلیک لایسنس و به معنای مجوز استفاده عمومی است. به بیان ساده‌تر کلیه نرم افزارهایی که در زمان نصب به شما لایسنس را نمایش می‌دهند، به شما اجازه می دهند که کاملا بصورت رایگان از نرم افزار آنها استفاده کنید یا حتی در توسعه آن کمک رسانی کنید، اما معمولا شما اجازه نخواهید داشت که بصورت تجاری و برای فروش آنها اقدام کنید.

ریچارد استالمن برای موفقیت‌های خود، جوایز زیادی را بدست آورده است که از جمله آن‌ها می‌توان به جایزه گریس موری هاپر در سال ۱۹۹۰، دکترای افتخاری از بنیاد تکنولوژی رویال در سال ۱۹۹۶ دکترای افتخاری از دانشگاه گلاسگو در سال ۲۰۰۱ جایزه بنیاد پیستولِتو در سال ۲۰۰۵، دکترای افتخاری از دانشگاه پاویا در سال ۲۰۰۷ و چندین جایزه و دکترای افتخاری دیگر اشاره کرد.