رپ فارس

موسیقی رپ به سبکی از موسیقی گفته می‌شود که در آن خواننده با استفاده از اشعاری ساده و بی‌پیرایه به موضوعاتی مانند اختلاف طبقاتی، ریاکاری، دعواهای خیابانی، فرهنگ غالب جهانی، فقر و همچنین بحران‌ها و مسائل سیاسی روزمره می‌پردازد. ابن سبک از موسیقی در دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی و از میان موسیقی سیاه‌پوستان فقیر زاده شد. در نوشتن متن ترانه‌های موسیقی رپ، نیازی به رعایت قوانین و قواعد ادبی نیست و می‌توان با استفاده از پیش پا افتاده‌ترین و خیابانی‌ترین کلمات، متن را نوشت. به نوعی می‌توان گفت که موسیقی رپ چارچوب وضع شده‌ برای موسیقی را که دارای قوانین سخت و مشخص است را از بین می‌برد تا موسیقی در دسترس عامی‌ترین افراد جامعه قرار بگیرد.

رپ فارسی به شکلی از ژانر موسیقی به نام رپ گفته می‌شود که به زبان فارسی خوانده می‌شود. این موسیقی در دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی در ایران متولد شد و امروزه خوانندگان زیادی به طور زیرزمینی و غیرمجاز در این سبک فعالیت می‌کنند. علیرغم تاثیرپذیری رپ فارسی از سبک موسیقی رپ آمریکایی، اما بسیاری از خصوصیات آن منحصر به خودش بوده و در موسیقی رپ آمریکایی وجود ندارد. رپ فارسی ابزاری اعتراضی برای مشکلات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است و همین مسئله باعث شده تا قشر‌های مختلف جامعه بویژه جوانان طرفدار این سبک از موسیقی باشند.

موسیقی رپ به دو دسته‌ی ماین استریم و اندر گراند تقسیم می‌شود. دسته ماین استریم سبکی از رپ فارسی است که رپرها لیریک‌های خود را با الهام‌گیری از موضوعاتی مانند مواد مخدر، مصرف الکل و دخانیات می‌نویسند و بیشتر به رواج بی‌بندوباری و زندگی‌ آزاد و دور از قوانین می‌پردازند. در گروه اندرگراند، رپرها، خوانندگان معترض به مسائل و مشکلات سیاسی و اقتصادی هستند و بیشترین دغدغه آن‌ها فقر و اوضاع نابسامان حاکم بر جامعه است.

آهنگ مشهور «پری» از گروه سندی اولین ترانه رپ فارسی بود که در اوایل دهه هفتاد در دسترس علاقمندان قرار گرفت. در اواخر دهه‌ی هفتاد شمسی اولین ترانه رپ فارسی رسمی در یک برنامه تلویزیونی به نام اکسیژن پخش شد. آهنگ رپ اکسیژن که توسط شهاب حسینی خوانده شد، بسیار مورد توجه و استقبال طرفداران رپ فارسی قرار گرفت. شاهکار بینش پژوه مجوز رسمی اولین آلبوم موسیقی رپ در ایران را در سال ۱۳۸۳ و برای آلبوم «اسکناس» از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفت و روانه‌ی بازار کرد.

بعد از ورود رپ به ایران و در اواخر دهه‌ی هفتاد، خوانندگان بسیاری وارد این عرصه شده و شکل جدی‌تری به آن دادند. گروه دونفره‌ی یاشار و شایان و سروش لشکری با نام مستعار هیچ‌کس، یاسر بختیاری با نام مستعار یاس و گروه زدبازی که معروف‌ترین رپر آن مهراد مستوفی راد بود، بهرام نورایی، عرفان، رضا ناصری آزاد و حسین رحمتی از اولین گروه‌ها و اشخاصی هستند که به رپ فارسی پرداخته و آن را گسترش دادند.