همایون شجریان فرزند استاد محمدرضا شجریان خواننده و آهنگساز و نوازنده موسیقی سنتی و تلفیقی، در ۳۱ اردیبهشت سال ۱۳۵۴ در شهر تهران به دنیا آمد. او از همان کودکی به موسیقی علاقهمند بود و با راهنماییهای پدرش و اساتیدی همچون ناصر فرهنگفر به فراگیری تکنیک و شناخت ریتم پرداخت. این اولین قدم او برای آموزش موسیقی به ویژهی موسیقی سنتی ایرانی بود. همایون همچنین به همراه خواهرش مژگان آواز را از پدرشان آموختند و توانستند با اصول اولیه خوانندگی آشنا شوند. کمانچه ساز تخصصی همایون شجریان است و این ساز انتخاب اول او در هنرستان موسیقی بود. او بعدها تار و سنتور را هم زیر نظر اردشیر کامکار فراگرفت.
شروع فعالیتهای همایون شجریان
همایون شجریان از سال ۱۳۷۰ با تنبک نوازی در گروه موسیقی پدرش او را در کنسرتهای آمریکا و اروپا همراهی میکرد و این اولین فعالیتهای او در قالب نوازنده بود. اولین اثر استاد محمدرضا شجریان که تنبک نوازی آن را همایون برعهده داشت، یاد ایام نام دارد. بعد از این اتفاق، بسیاری از خوانندگان موسیقی سنتی از او دعوت به همکاری کردند و همایون شجریان با چهرههای شناختهشده موسیقی ایرانی کنسرتهای زیادی را در ایران و جهان اجرا و آثار فاخر بسیاری را منتشر و روانه بازار موسیقی کردند. از این آثار ارزشمند که نامزد دریافت جایزه گرمی هم شدند میتوان به آلبوم کنسرتهای «بیتو بسر نمیشود» و «فریاد» اشاره کرد. چند سال بعد، همایون شروع به همخوانی با پدرش در صحنهی کنسرتها کرد و این آغاز فعالیت او به عنوان یک خوانندهی موسیقی سنتی و عامل شهرت او در بین مردم بود.
آلبومها
نسیم وصل اولین آلبوم همایون شجریان است که به تنهایی خوانندگی آن را برعهده داشت. این آلبوم که توسط محمدجواد ضرابیان آهنگسازی شده است، در سال ۱۳۸۲ منتشر شد. انتشار نسیم وصل سرآغازی برای اجرای کنسرتها و آلبومهای مستقل برای همایون بود. آلبومهای «شوق دوست»، «ناشکیبا»، و «نقش خیال» به ترتیب در سالهای ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ و با آهنگسازی علی قمصری منتشر و روانه بازار شد. این دو آلبوم با استقبال بسیار خوبی مواجه شد و این حمایت از طرف مردم باعث شد تا همایون شجریان بلافاصله آلبوم «ستارهها» که جزو شاخصترین آلبومهای موسیقی سنتی ایرانی است را در سال ۱۳۸۵ با همکاری محمدجواد ضرابیان به بازار عرضه کند. آلبومهای «قیژک کولی»، «خورشید آرزو»، «آب، نان، آواز»، «شب جدایی»، «شوقنامه»، «ای جان جان بی من مرو» و «غوغای عشقبازان» در فواصل زمانی بین سالهای ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۰ توسط همایون شجریان و گروههای موسیقیاش ساخته و منتشر شد. آلبوم «افسانهی چشمهایت» که در آبان ماه سال ۱۳۹۸ با ۱۱ قطعه منتشر شد، حاصل همکاری همایون و علیرضا قربانی و آهنگسازی مهیار علیزاده است. او در این آلبوم از اشعار شاعران معاصر ازجمله نیما یوشیج، محمدرضا شفیعی کدکنی، مهدی اخوان ثالث، سیمین بهبهانی، علیرضا کلیایی و احمد شاملو استفاده کرده است.
جوایز و تندیسها
همایون شجریان در اسفندماه سال ۱۳۹۷ گواهینامهی درجه یک هنری(معادل مدرک تحصیلی دکتری) در رشتهی آواز را از شورای ارزشیابی هنرمندان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرد. در جشنواره موسیقی فجر سال ۱۳۹۴، آلبوم «نه فرشتهام نه شیطان» همایون شجریان، موفق شد جایزهی «باربد» که به بهترین آلبوم موسیقی سال تعلق میگیرد را کسب کند. تندیس بهترین قطعهی موسیقی سنتی در بخش کارشناسی برای قطعهی رودابه و زال از اولین جشن موسیقی ما و برندهی بخش مردمی از همین جشنواره، از سایر جوایز و افتخارات همایون است که در طول سالهای فعالیتش بدست آورده است.
تیتراژهای به یادماندنی
همایون شجریان در تیتراژخوانی هم بسیار موفق بوده و در چندین سریال تلویزیونی و نمایش خانگی به عنوان خوانندهی تیتراژ حضور داشته است. «رسم عاشقی» اولین سریال تلویزیونی بود که با صدای همایون در رمضان سال ۱۳۹۴ پخش شد و بینندگان حس متفاوتی از این سریال دریافت کردند. یکی دیگر از به یاد ماندنیترین تیتراژها تیتراژ فیلم سینمایی «شهر آشوب» به کارگردانی یدالله صمدی بود. به دلیل اینکه صدای همایون با فضای کلی فیلم تناسب زیادی داشت، این سبب شد تا مخاطبان بخوبی با آن ارتباط گرفته و ماندگار شود. «آرایش غلیظ» فیلمی به کارگردانی حمید نعمتالله که در سال ۱۳۹۲ ساخته شد، از دیگر کارهای همایون شجریان در قالب خواننده است. قطعهی سوزناک «آهای خبردار» در فیلم «رگ خواب» حمید نعمتالله از بهترین تک آهنگهای همایون شجریان در این چند سال اخیر بوده است. فیلمی با داستان عاشقانه و غمانگیز با بازی لیلا حاتمی که توجه مخاطبان را به خود جلب کرد. نقطهی عطف این فیلم صدای زیبا و به یادماندنی همایون است که باعث شد فیلم به گونهای دیگر در ذهن تماشاگران نقش ببندد.
«آهای خبردار»، «رها کن»، «رگ خواب»، «گریه میآید مرا» و «ابر میبارد» قطعههای خاص و متفاوت از آلبوم «رگ خواب» همایون است که توانست فیلم را در نظر مخاطبان ارتقا دهد. «میخواهم زنده بمانم» به کارگردانی شهرام شاه حسینی، دومین حضور همایون شجریان به عنوان خوانندهی تیتراژ در شبکهی نمایش خانگی بود. این فیلم قصهی عشقی نافرجام با بازی حامد بهداد و سحر دولتشاهی است. سریال «جیران» به کارگردانی حسن فتحی آخرین پروژهی نمایش خانگی است که همایون شجریان تیتراژ آن را خوانده است. این سریال در حال پخش از شبکهی اینترنتی نماوا است.
گاه فراموشی؛ جدیدترین آلبوم همایون شجریان
اردیبهشت ۱۴۰۱ جدیدترین آلبوم موسیقی همایون شجریان به نام «گاه فراموشی» منتشر شد. در این آلبوم همایون با هنرمند چیرهدست عرصهی موسیقی «فردین خلعتبری» همکاری داشته است و تمامی قطعات این آلبوم روی سرودههایی از خود فردین خلعتبری تصنیف شده است. «در شب بیتو»، «گاه فراموشی»، «مشتاق توام»، «پیدرپی»، «خواب خاکی»، «با تو مست»، «نشان» و «محرم به اسرار» عناوین قطعات آلبوم همایون شجریان است.
نویسنده: رقیه فرجی