سرو قامتان والیبال ایران
تیم ملی والیبال ایران در حال حاضر اولین تیم آسیا و یکی از قدرتهای برتر جهان محسوب میشود. این تیم از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۹ موفق به کسب سه عنوان قهرمانی جام ملتهای آسیا، دو طلای بازیهای آسیایی، یک مقام چهارمی لیگ جهانی و یک عنوان ششمی در قهرمانی جهان شده است. در مسابقات انتخابی المپیک در سال ۲۰۱۶، سروقامتان ایران موفق شدند بعد از ۵۲ سال به المپیک ریو صعود کنند. همچنین ایران در سال ۲۰۱۷ و برای نخستین بار مقام سومی و مدال برنز جام بزرگ قهرمانان جهان را از آن خود کرد.
آغاز مسیر موفقیتها از سال ۲۰۱۰
با وجود اینکه ایران از نظر زیر ساخت در زمینهی والیبال دچار مشکلات زیادی بود، اما با همت مدیران و تلاش بازیکنان وقت توانست پیشرفت قابل توجهی نسبت به والیبال سنتی خود پیدا کند. در گام اول فدراسیون والیبال در صدد جذب مربی مطرحی برآمد و از بین چندین چهرهی مطرح خولیو ولاسکوی آرژانتینی به عنوان سرمربی انتخاب شد و با برنامهای ۶ ساله بلند مدت به ایران آمد.
گام اول قهرمانی با ولاسکو
یکی از ویژگیهای برتر خولیو ولاسکو جذب بازیکنان جوانتر، تمرینات مدرن و انتخاب دستیاران با دانش بود. ولاسکو رویای قهرمانی برای والیبال ایران را به واقعیت تبدیل کرد. ایران با این مربی کاربلد توانست در اولین تورنمنت مهم خود پس از ۳۲ سال قهرمان آسیا شود. دومین شگفتی ایران با مربی آرژانتینی با شکست تیم ملی لهستان و صربستان در جام جهانی ۲۰۱۱ رقم خورد. نقطهی اوج تیم ملی والیبال ایران با ولاسکو در لیگ جهانی ۲۰۱۳ بود. در این تورنمنت ایران دو بازی نخست خود در برابر روسیه و صربستان را واگذار کرد، اما در دومین دیدار مقابل صربستان که یکی از طولانیترین ماراتنهای لیگ جهانی بود، صربستان قهرمان اروپا را ۳ _۲ شکست داد تا اولین پیروزی خود در این رقابتها را جشن بگیرد. اما به یاد ماندنیترین و بزرگترین پیروزی ایران در مودنای ایتالیا رقم خورد و ایران باز هم با خلق شگفتی و با نتیجهی ۳_۱ تیم ملی ایتالیا دومین تیم پرافتخار لیگ جهانی و از برترین تیمهای جهان را با حضور تماشاگران ایرانی و ایتالیایی در هم کوبید. بازیهای بعدی ایران در این دوره مقابل کوبا و آلمان و در دو بازی رفت و برگشت انجام گرفت. تیم ملی ایران که برای نخستین بار در رقابتهای جهانی شرکت کرده بود در حالی این مسابقات را به پایان رساند که با درخشش خود و مغلوب کردن بزرگانی چون ایتالیا و کوبا و به رخ کشیدن قدرت بازیکنان و مربی خود، عنوان پدیدهی را به خود اختصاص داد. بعد از شگفتی ساز شدن تیم ولاسکو، ایران قدرت نوظهور والیبال لقب گرفت و مردم ایران بیش از پیش به والیبال روی آوردند. در پی کسب عناوین قهرمانی برای ایران توسط مربی آرژانتینی، و نتایج ضعیف تیم ملی آرژانتین، با درخواست مسئولان فدراسیون والیبال این کشور ولاسکو از تیم ایران جدا شد و به کشورش بازگشت. این بدترین خبر برای طرفداران والیبال بود. بعد از کش و قوسهای فراوان اسلوبودان کواچ با قراردادی سه ساله جانشین او شد.

والیبال ایرانی در کلاس جهانی
بهترین نتیجهی ایران در لیگ جهانی والیبال با مربیگری اسلوبودان کواچ و در تورنمنت ایتالیا رقم خورد. در این رقابتها ایران با بازیهای خوب و خلق شگفتی توانست با ۷ برد و ۳۲ امتیاز مقام چهارمی تورنمنت را از آن خود کند. عناوین بعدی ایران با سرمربیگری کواچ در جام قهرمانی آسیا و لیگ جهانی به ترتیب با کسب نایب قهرمانی و ردهی هفتمی به دست آمد. با جدایی کواچ از تیم ملی ایران، رائول لوزانو آرژانتینی جانشین وی شد. افتخارات کسب شده به عنوان سرمربی توسط لوزانو برای ایران پنجمی رقابتهای قهرمانی آسیا و مقام هشتم و یازدهم بود. لوزانو کارنامه چندان موفقی در والیبال ایران نداشت و بعد از کسب نتایج ضعیف از تیم جدا شد. برای انتخاب جایگزین مناسب، مسئولان فدراسیون والیبال با ایگور کولاکوویچ صرب به توافق رسیدند و این مربی نام آشنا هدایت تیم ملی ایران را بر عهده گرفت. کولاکوویچ دوباره توانست تیم را به روزهای درخشان خود برگرداند و در اولین حضورش به عنوان سرمربی روی نیمکت ایران، موفق شد قهرمانی بازیهای آسیایی ۲۰۱۸ را رقم بزند. قهرمانی قاره کهن در سال ۲۰۱۹ و ردهی پنجمی لیگ جهانی که در کشور آمریکا برگزار شد، از دیگر دستاوردهای کولاکوویچ بود که به ویترین افتخارات ایران اضافه شد.

فسخ قرارداد و جدایی ایگور کولاکوویچ
پس از تعطیلی اکثر مسابقات ورزشی در جهان و مخصوصا بازیهای المپیک ۲۰۲۰ توکیو به دلیل شیوع ویروس کرونا، فدراسیون والیبال در اقدامی بحث برانگیز تصمیم به فسخ قرارداد و برکناری ایگور کولاکوویچ سرمربی تیم ملی ایران گرفت تا سوالات بیشماری را در اذهان جامعه والیبال و هواداران این رشته ایجاد کند. این تصمیم در حالی گرفته شد که مدت زمان قرارداد کولاکوویچ با فدراسیون ایران تا پایان المپیک ۲۰۲۰ توکیو بود. اگر چه عملکرد مرد مونتهنگرویی بارها مورد انتقاد جامعه و کارشناسان والیبال ایران قرار گرفت، اما واقعیت این است که به گفته اکثر کارشناسان، از نظر کسب نتیجه والیبال ایران در زمان کولاکوویچ خوب کار کرد و اگر نگوییم بهترین نتایج را در مسابقات مختلف گرفت، نسبت به سالهای قبل هم عملکرد کم نوسانتری داشت. او پیروزیهای بزرگی برابر اکثر قدرتهای والیبال جهان کسب کرد و طلای بازیهای آسیایی و سهمیه المپیک را بدست آورد.

حضور ولادیمیر آلکنو روی نیمکت تیم ملی والیبال ایران
بعد از کنار گذاشته شدن ایگو کولاکوویچ، و با گذشت هفت ماه، از بین چهرههای سرشناس بینالمللی مطرح شده، سرانجام ولادیمیر آلکنوی روس هدایت تیم ملی ایران را برعهده گرفت. آلکنو نخستین نفری است که از روسیه به سرمربیگری ایران رسید. او سابقهی حضور در تیم ملی روسیه و کسب مدال طلای المپیک لندن و مقام سومی المپیک پکن را در کارنامه دارد. همچنین با تیم زنیت کازان بارها قهرمان روسیه، باشگاههای اروپا و جهان شده است.
لیگ جهانی ۲۰۲۱ فرصتی بود تا توانمندیهای این مربی روس محک بخورد. هرچند تیم ملی نتایج خوبی را کسب نکرد، اما با شناخت و انسجامی که بین بازیکنان و مربی به وجود آمد باعث شد تا برای بازیهای المپیک آمادگی کامل داشته باشند.
آلکنو در یکی از مصاحبههایش گفته بود:
انگیزه اصلی من برای انتخاب ایران چهارمین حضورم در المپیک با یک تیم بود و امیدوارم بتوانیم تاثیرگذار باشم و اولین مدال المپیک را برای ایران کسب کنم
صابر کاظمی مهرهی مطمئن آلکنو
شکی نیست که صابر کاظمی فصل خوبی را پشت سر گذاشته است، چون به عنوان رهبر خط حمله تیم ایران مهارتهای متنوعی را چه در حمله و چه در دفاع نشان میدهد. او در لحظات حساس امتیازات خوبی را برای تیمش به دست آورده و یک معرهی کلیدی برای سرمربی محسوب میشود.
کاظمی در مصاحبهای با صفحه جهانی والیبال گفته است: “من می دانستم که لیگ جهانی سطح بسیار بالایی دارد، بنابراین خودم را کاملاً از نظر ذهنی برای برتری در برابر چالشهای سخت آموزش دادم.”
“من از شهری معروف به والیبال آمدهام. همهی آنها به والیبال علاقه دارند. پدرم و برادرانم والیبال بازی میکردند و در حال حاضر هم بازی می کنند، اما به من اجازه نمی دادند که بازی کنم چون کوچک بودم. بنابراین تنها کاری که در آن زمان میتوانستم انجام دهم این بود که در گوشه ای بنشینم و بازی آنها را تماشا کنم.
“من میدیدم كه آنها چگونه سرويس میزنند، چگونه دریافت ميکنند، و سعي میكردم ياد بگيرم كه كدام تكنيك براي بازيكن بهتر بوده و مفيد است. پدرم یک پشتیبان مداوم بود و بارها به من میگفت که می توانم بازیکن بزرگی باشم. او به عنوان اولین مربی زندگیام واقعاً به من اعتقاد داشت. “
برای بالا بردن سطح فنیام از کاپیتان سعید معروف و محمد موسوی راهنمایی خوبی میگیرم و ارتباط با آنها کار چندان سختی نیست. معروف و موسوی بازیکنان باتجربهای هستند که همیشه به ما کمک می کنند تا روان بازی کنیم. آنها وقتی در زمین هستند، کار را برای ما آسان می کنند. “
نتایج بازیهای المپیک
تیم ملی والیبال ایران حدود سی سال پیش برای اولین بار در رقابتهای انتخابی المپیک شرکت کرد که از صعود باز ماند. سال ۲۰۰۴ ایران با سرمربیگری پارک کی ون برای راهیابی به المپیک آتن تلاش کرد، اما باز هم رویای رسیدن به این رویداد بزرگ ورزشی برای ایرانیها محقق نشد. این ناکامی باز در انتخابی المپیک ۲۰۰۸ پکن و ۲۰۱۲ لندن تکرار شد و حسرت صعود به المپیک برای ایران ۵۲ ساله شد. با جدایی ولاسکو و ایجاد یک سری تغییرات در کادر فنی و با به کارگیری بازیکنان جوان، ایران با هدایت رائول لوزانو و با «شعار همه برای یکی، همه برای ایران» توانست برای اولین بار به المپیک ریو صعود کند. در این رقابتها ایران با آرژانتین، لهستان، کوبا، مصر و روسیه همگروه بود که در مجموع به عنوان تیم چهارم به مرحلهی حذفی صعود کرد. در مرحلهی حذفی ایران با شکست مقابل ایتالیا از رسیدن به جمع چهار تیم برتر المپیک ۲۰۱۶ ریو باز ماند. المپیک ۲۰۲۰ توکیو آخرین مقصد ایران در این رقابتها بود که در پایان در ردهی پنجم قرار گرفت.

نویسنده: رقیه فرجی