آلبرت اینشتین در ۱۴ مارس سال ۱۸۷۹ میلادی در یک خانوادهی یهودی در شهر زیبای «اولم»، یکی از شهرهای ایالت بادن-وورتمبرگ آلمان به دنیا آمد. پدرش، «هرمان اینشتین» یک فروشنده و مهندس بود که بعدها یک کارخانهی شیمیایی را تاسیس کرد، و مادرش «پائولین کخ» زنی خانهدار بود و قبل از ازدواج با هرمان، اهل هنر و موسیقی بود. آلبرت در سالهای اول تولدش کودک اعجوبه و عجیب وغریبی نبود و حتی مدت زمان زیادی هم طول کشید تا بتواند حرف بزند. در سال ۱۸۸۰، و زمانی که آلبرت اینشتین سه ساله بود، خانوادهاش به مونیخ مهاجرت کردند. آلبرت در پنج سالگی تحصیلات ابتدایی خود را طبق تعالیم کاتولیک گذراند و با پیشی گرفتن از همکلاسیهای خود در دروس شرعیات و قوانین مذهبی کاتولیک، عنوان شاگرد برتر کلاس لقب گرفت. اینشتین جوان در ده سالگی مدرسهی ابتدایی را ترک کرد و به مدرسهی متوسطهی «لوتی پول» در شهر مونیخ رفت. پدر آلبرت به خاطر مشکلات پیش آمده در کار و تجارت، تصمیم به فروش کارخانهی خود و نقل مکان به جای دیگری گرفت. او شهر میلان را انتخاب کرد و زمانی که آلبرت ۱۵ ساله بود، همگی به ایتالیا مهاجرت کردند. میلان برای آلبرت و پدر و مادرش سمبل پیشرفت و موفقیت بود و آغاز مسیری نو در زندگی، کار و درس محسوب میشد.
دوران جوانی، دوران یادگیری علم، فلسفه و موسیقی
اینشتین از همان دوران جوانی تبحر خاصی در ریاضی و فیزیک داشت و از ۱۲ سالگی شروع به خودآموزی جبر و هندسه اقلیدسی در طول تابستان کرد. علاوه بر این، او توانست در همین سن، به صورت مستقل، اثباتی اختصاصی برای «قضیه فیثاغورس» بیابد. تلاش و علاقهی او برای یادگیری شگفتی معلمانش را در پی داشت و بسیاری از آنها معتقد بودند که او در مدت کوتاهی به حدی پیشرفت کرد که ما نمیتوانستیم پا به پای او ادامه دهیم.۱۳ سالگی برای آلبرت اینشتین، سن آشنایی جدی با فلسفه و موسیقی بود و او در این سن به این دو رشته علاقمند شد و به دنبال یادگیری آنها رفت. آلبرت خودآموزی علم حساب را هم در ۱۲ سالگی آغاز کرد و در ۱۴ سالگی به گفتهی خودش، در انتگرال و حساب دیفرانسیل به استادی رسید.
ورود به مدرسهی پلیتکنیک فدرال زوریخ
مدرسهی فدرال پلیتکنیک (که امروزه با نام موسسه فناوری فدرال زوریخ ETH شناخته میشود)، اولین جایی بود که آلبرت اینشتین در سال ۱۸۹۵ و در سن ۱۶ سالگی، در امتحان ورودی آن شرکت کرد. هرچند او در این آزمون عمومی رد شد، اما موفق شد در بخش ریاضی و فیزیک نمرات خارقالعادهای بگیرد. آلبرت اینشتین برای تکمیل تحصیلات خود در دوران مدرسه، راهی «مدرسهی آرگوویان کانتونال» در شهر «ارو» در کشور سوئیس شد و به توصیهی مدیر مدرسهی به مدت دو سال (۱۹۸۵ و ۱۸۹۶)، در آنجا مشغول به تحصیل شد. او در این شهر و مدرسه در کنار خانوادهی «جوست وینتلر» به سر میبرد و در همانجا به دختر او، «ماری» علاقمند شد. جوست که از زبانشناسان برجسته بود، در نقش پدر به آلبرت نوجوان کمک کرد تا بتواند سال آخر دوران متوسطهی خود را با موفقیت و کسب نمرات عالی پشت سر بگذارد و در سال ۱۹۸۶ در آزمون نهایی مدرسه با نمرهی عالی قبول شود. آلبرت اینشتین سرانجام در سال ۱۹۰۰ و در ۱۷سالگی، موفق به اخذ مدرک دیپلم در رشتهی ریاضی و فیزیک از مدرسهی پلیتکنیک فدرال در زوریخ شد. «ادارهی ثبت اختراعات سوئیس»، اولین جایی بود که آلبرت اینشتین در سال ۱۹۰۲ به عنوان بازرس ثبت اختراع در آنجا مشغول به کار شد و تا سال ۱۹۰۹ میلادی در این سمت باقی ماند. او در سن ۲۶ سالگی و پس از ارائهی چهار مقالهی استثنایی و پیشگامانه در مورد اثر فوتوالکتریک، حرکت براونی، نسبیت خاص و همارزی جرم و انرژی و جلب توجه جهان علم به سمت خودش، موفق به اخذ مدرک دکترای خود از دانشگاه زوریخ شد. انیشتین همچنین نظریهی نسبیت را به عنوان مهمترین دستاوردش در کنار مکانیک کوانتومی که دو ستون فیزیک مدرن به شمار میروند را توسعه داد. اولین تدریس آلبرت انیشتین در سال ۱۹۰۸ و در فیزیک نظری در دانشگاه برن صورت گرفت و سالهای بعد هم در دانشگاه زوریخ، دانشگاه کارل در پراگ و مدرسهی پلیتکنیک فدرال در زوریخ به تدریس ادامه داد. در سال ۱۹۲۲، آلبرت انیشتین جایزه نوبل فیزیک را برای توسعه و خدماتش در این حوزه دریافت کرد. آلبرت در سال ۱۹۳۳ به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرد و پس از به قدرت رسیدن آدولف هیتلر و آغاز جنگ جهانی دوم، دیگر به آلمان بازنگشت. انیشتین همچنین از همکاران موسسهی مطالعات پیشرفته در دانشگاه پرینستون در شهر نیوجرسی بود و تا آخرین روزهای عمرش یعنی در سال ۱۹۵۵ نیز این همکاری را حفظ و ادامه داد.
برشی از زندگی شخصی آلبرت اینشتین
زندگی شخصی آلبرت اینشتین فراز و نشیبهای زیادی داشته است. او در زمانی که در شهر «ارو» مشغول به تحصیل بود، به ماری، دختر جوست وینتلر علاقمند شد. اما رابطهشان هیچوقت به ازدواج ختم نشد. آلبرت در سن ۲۴ سالگی با «میلوا ماریچ» که در زمان تحصیل، تنها زن دانشجوی رشتهی ریاضی و فیزیک مدرسهی پلیتکنیک زوریخ بود، آشنا و باهم ازدواج کردند. ماری ۲۸ سال سن داشت و ۴ سال از آلبرت بزرگتر بود. حاصل این ازدواج دو پسر به نامهای «هانس آلبرت انیشتین» و «ادوارد انیشتین» بود. هانس که متولد شهر برن بود، در رشتهی مهندسی مکانیک تحصیل کرد و آدم بسیار موفقی در کارش بود. آلبرت و میلوا در آوریل ۱۹۱۴ به برلین کوچ کردند. زندگی مشترک آلبرت و میلوا بعد از ۱۶ سال، و به دلیل آشکار شدن رابطهی عاشقانهی انیشتین با دختر عموی خود، اِلسا، به طلاق انجامید و میلوا همراه با فرزندانش به زوریخ بازگشت. آلبرت اینشتین در سن ۴۳ سالگی با «السا انیشتین» ازدواج کرد. السا از همسر سابقش دو دختر داشت که هنگام ازدواج با آلبرت، به ترتیب ۲۰ و ۲۲ ساله بودند. السا و آلبرت اینشتین چهارده سال پس از ازدواجشان، به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کردند. بعد از سه سال زندگی در آمریکا، السا به دلیل ابتلا به مشکلات قلبی و کلیوی، در سال ۱۹۳۵ درگذشت.
نویسنده: رقیه فرجی